Tu zaszła zmiana - Willa Syrena

Pamiętam, że odszukano wówczas grób Maliszewskich na starym cmentarzu w Piasecznie, ale ich domu szukano w tej części Piaseczna, która była kiedyś Zalesiem Lasem, czyli jadąc od Piaseczna po prawej stronie od szosy. Dość szybko zorientowałam się, że dom z zagadkowej ilustracji to willa przy al. Kalin, czyli Zalesie Adamów. Natychmiast jak napisałam komentarz, że ten dom stoi niedaleko szkoły, odezwała się osoba i stwierdziła, że to, co podaję do wiadomości, jest nieprawdą, bo dom przy al. Kalin został postawiony dopiero w kilka lat po wojnie i zasiała wątpliwości.

Kilka słów o kompozytorze

Witold Maliszewski współtwórca pierwszego Konkursu Chopinowskiego w 1927 roku, juror w tym konkursie i przewodniczący jury, uczeń Nikołaja Rimskiego-Korsakowa i nauczyciel Witolda Lutosławskiego, założyciel Konserwatorium w Odessie, dyrygent został przywrócony pamięci kilka lat temu. Dla Polski taka postać historyczna to kolos i jak o kolosach Memnona wiedza o nim powinna być w każdym podręczniku. O Maliszewskim zapomniano na 70 lat. Ktoś wydał decyzję – zapomnijmy Maliszewskich! Kim byli ci ignoranci? Wszyscy znamy odpowiedź - to są ci, co piszą podręczniki szkolne pod dyktando polityków.     

 I znów należało pozbierać informacje, skojarzyć wątki i ułożyć w opowieść. Żona Witolda Natalia zmarła w 1974 roku i jak sądzę lastrykowy, skromny, bardzo niepozorny, schowany w gąszczu innych grobów nagrobek jest z tego okresu. Kim był człowiek, na którego grobie w Piasecznie napisano – kompozytor? Niech przemówi jego muzyka. I przemawia. Od kilku lat mamy Festiwal Muzyki Witolda Maliszewskiego w piaseczyńskich kościołach, gdzie akustyka jest właściwa i miejsc dla publiczności dostatecznie dużo.

Ustalam miejsce i czas budowy willi Syrena

 Dzięki pewnej miłej pani notariusz otrzymałam akt kupna przez Maliszewskich działki nr 75 o obszarze 4482, akt jest z 1 lipca 1933 r., a działka znajdowała się, zgodnie z moimi przewidywaniami, przy dzisiejszej al. Kalin. Tu kompozytor postawił willę i nazwał ją tak jak swój utwór muzyczny Syreną. Ale informacja od osoby komentującej była taka, że ta willa niestety nie istnieje i na jej miejscu stoi dom postawiony po wojnie. Czułam, że to jest dziwne, ale dowodu nie było. Brakowało tego ogniwa łączącego dom Maliszewskich ze współczesnością.

Artykuł w Gazecie Piaseczyńskiej z 1998 r.

Aż pewnego dnia w kwietniu 2024 r. odnalazłam artykuł z 1998 r. w Gazecie Piaseczyńskiej, w której został zamieszczony tekst pani Grażyny Mystkowskiej o Willi Syrena. Pani Grażyna mieszkała nieopodal przy ul. Paprociowej i znała lokatorów domu, który nadal według właścicieli nosi nazwę Syrena. Tylko że autorka nie wiedziała, kto tu mieszkał przed wojną. Napisała o tym, że dom przypomina „chatkę na kurzej stopce”, że jest otoczony pięknym ogrodem i został zakupiony w 1958 r. przez rodzinę, która chyba nie wiedziała, kim był Maliszewski, ale bardzo starannie zabrała się do remontu. Na początku wymieniono dach, otynkowano ściany, wymieniono niestety drewniane balustrady i zlikwidowano okiennice. Zachowała się stara studnia. Pani Mystkowska niestety zmarła kilka lat temu i nie dokończyła swojej opowieści o Syrenie. Napisała w swoim artykule, że najstarsze dokumenty willi są z 1943 r. i dom ma (w 1998) około 60 lat.

Witold Maliszewski zmarł w lipcu 1939 r., czy jego żona Natalia mieszkała jeszcze w tym domu aż do jego sprzedaży? Nie wiem, ale będę szukać informacji. Jedno jest pewne, że Syrena Maliszewskich przetrwała i warto o tym wiedzieć. I jeszcze ciekawostka: przed przeprowadzką do Zalesia Maliszewscy mieszkali w Warszawie przy ul. Nowy Zjazd 7.

List od Skrzypaczki

I jak to bywa w tym świecie pozazmysłowym w tym czasie, gdy drążę temat, pisze do mnie dziewczyna: „Dzień dobry! Z tej strony Malwina Kotz, jestem skrzypaczką i piszę pracę doktorską o Witoldzie Maliszewskim. Zajmując się postacią kompozytora, trafiłam na Pani artykuł. Chciałabym odważyć się zadać Pani kilka pytań związanych z Maliszewskim - jeśli uda się Pani znaleźć chwilę, by na nie odpowiedzieć lub się do nich odnieść - byłabym ogromnie wdzięczna. -Czy udało się Pani kiedykolwiek spotkać i rozmawiać z ludźmi, którzy żonę kompozytora, Natalię Maliszewską, jeszcze pamiętają? A córkę Maliszewskich, Marię Magdalenę Halfterową? A może nawet i samego Witolda? Zastanawiam się, skąd Pani wiedziała, że dom Maliszewskich znajdował się przy al. Kalin oraz co dalej z tym domem się wydarzyło. Z tego, co wiem, córka Witolda, pani prof. Halfterowa mieszkała w Warszawie przy ul. Wiśniowej”.

No i tak dowiedziałam się, że Maliszewscy mieli córkę. Czy ktoś zna odpowiedź na pytania miłej Skrzypaczki? 

Czytaj także: