Dwa osadniki, znane jako stożki Arledtera, pochodzące z 1941 roku, zostały wpisane do rejestru zabytków województwa mazowieckiego. Obiekty te, stanowiące element technologiczny dawnej Mirkowskiej Fabryki Papieru, znajdują się przy ul. Mirkowskiej 45 w Konstancinie-Jeziornie.
Usytuowane w południowo-wschodniej części zakładu osadniki wykonano w konstrukcji żelbetowej, z wypełnieniem z cegły silikatowej oraz drewnianą górną częścią. Były one nieodłącznym elementem technologii produkcji papieru w fabryce, pozwalając na oczyszczanie wody odciekowej i wyłapywanie włókien.
Rozwój Mirkowskiej Fabryki Papieru
Historia papierni w Jeziornie sięga XVIII wieku, jednak jej dynamiczny rozwój nastąpił po 1830 roku, gdy przejęta została przez Bank Polski. W 1887 roku stała się własnością Towarzystwa Akcyjnego Mirkowskiej Fabryki Papieru, które przeniosło produkcję z Mirkowa w Księstwie Poznańskim do Jeziornej, budując nowoczesny zakład w północno-zachodniej części miasta. Na początku XX wieku fabryka była jednym z największych tego typu przedsięwzięć w Królestwie Polskim, produkując papier maszynowy, ręczny oraz bibułkę papierosową, a zatrudnienie w niej znalazło około 1450 pracowników.
Losy zakładu w czasie wojen
W czasie I wojny światowej zakład został zdewastowany przez wywóz maszyn przez wojska rosyjskie i niemieckie. W okresie międzywojennym podjęto jego odbudowę, a w 1930 roku zmieniono nazwę na Mirkowska Fabryka Papieru Spółka Akcyjna. Podczas II wojny światowej fabryka kontynuowała produkcję pod niemieckim zarządem, choć inwestycje były mocno ograniczone. Właśnie w tym czasie powstały osadniki Arledtera, które służyły do oczyszczania wody wykorzystywanej w procesie produkcji papieru.
Powojenna odbudowa i upadek fabryki
Po wojnie, w 1945 roku, wznowiono działalność fabryki, a w 1948 roku sprowadzono do niej maszyny z papierni w Zgorzelcu. Upaństwowiona jako Warszawskie Zakłady Papiernicze, fabryka działała do 2012 roku. W latach 80. XX wieku była jednym z największych tego typu zakładów w Europie, zatrudniając ok. 2000 osób i produkując rocznie ok. 75 tysięcy ton papieru. Po prywatyzacji w latach 90. XX wieku produkcję stopniowo wygaszano, a obecnie zakład pozostaje nieczynny.
Znaczenie osadników dla dziedzictwa przemysłowego
Dziś osadniki Arledtera stanowią cenny ślad przemysłowego dziedzictwa Konstancina-Jeziorny. Jako jedne z ostatnich zachowanych urządzeń do oczyszczania wód odciekowych, dokumentują znaczenie systemów oczyszczania w procesie produkcji papieru. Ich wartość naukowa wynika z zastosowanej technologii, materiałów budowlanych oraz specyfiki przemysłowej architektury I połowy XX wieku. Stanowią także ważne źródło wiedzy o historii papiernictwa oraz technologiach stosowanych w dawnych zakładach produkcyjnych.
Napisz komentarz
Komentarze