Tu zaszła zmiana - Ulica Czajewicza

Badanie historii miejsc i budynków to, jak już wielokrotnie pisałam, iście detektywistyczna praca. Często mimo wielu wysiłków poszukiwaczy trudno tę historię odtworzyć. Powodem jest brak świadków i dokumentów, zbyt późne zajęcie się tematem, ale też brak szczęścia. Paradoksem jest to, że zdarza się, że świadkowie są i mają pełne szuflady zdjęć i tak zwanych kwitów, a mimo to uważają skromnie, że mają mało wiedzą na dany temat i nigdy go nie podejmą. Tym razem tworząc cykl wspomnień pod tytułem „Mieszkańcy wspominają” dotyczących Piaseczna, grupa osób biorących udział w tym przedsięwzięciu, a miałam zaszczyt być wśród nich, odnalazła świadka idealnego, który był twórcą szkoły zawodowej w Piasecznie i był świadkiem budowania warsztatów przy ul. Czajewicza, tu gdzie dziś jest Powiatowy Wydział Geodezji i Katastru. Ktoś opowiedział, ktoś znalazł stare zdjęcia i dziennikarka Małgorzata Kawka w sposób interesujący opisała tę historię. Zacznę jednak od informacji najwcześniejszych.

Pierwszą informacją o skrzyżowaniu ul. Sienkiewicza i ul. Czajewicza, to ta, że stojąc na tym miejscu i kierując wzrok na północ po lewej stronie ulicy Czajewicza, w latach przedwojennych, mielibyśmy przed sobą budynek piekarni należący do rodziny Felnerów. Wyszukałam to nazwisko w genealogii i znalazłam akta urodzin mieszkańców Piaseczna pochodzenia mojżeszowego, czyli: Pinkusa Elia Felnera syna Mendla i Ity Gudes z domu Hofman rocznik 1894, jego starszego brata Icka Felnera rocznik 1891 i Moszka rocznik 1898. Można przypuszczać, że właśnie któryś z braci prowadził tę piekarnię. Moi dziadkowie i mama, mieszkali nieopodal i wspominali często pieczywo od Felnera, szczególnie plecione w kształt warkocza drożdżowe chałki, i bajgle, co ponoć nie miały konkurencji. A te bułeczki z gniazdem cebulowym, zwane cebularzami, niebo w gębie. Felnerowie po wojnie nie wrócili do Piaseczna, nie słyszałam też, aby ktoś z rodziny piekarzy odezwał się do któregoś z sąsiadów, ale to nic nie znaczy. Piekarnia przez kilka lat stała pusta, piec wygaszony i jak opowiada pan Jerzy Kaczyński w książce „Mieszkańcy wspominają” władze nie pozwalały rozebrać pieca. Można to zrozumieć tak, że na wypadek wojny ilość piekarni w mieście ma znaczenie, uznając je za obiekty strategiczne. W końcu jednak umieszczono tu szkołę zawodową. Oto fragmenty wspomnień pana Jerzego Kaczyńskiego spisane przez Małgorzatę Kawkę:

„Szkołę zawodową stworzyło od podstaw czterech zapaleńców Andrzejewski, Wojewódzki, Felczyńska i ja. Zaczęło się to w 1950 roku. Najpierw powstała szkoła wieczorowa. Nasz dyrektor Roman Andrzejewski dogadał się z kierownikiem szkoły podstawowej, że gdy skończą się ich lekcje, to w salach będą zajęcia dla naszej młodzieży. I tak było. To poszło łatwo, trudniej było zorganizować zajęcia zawodowe, bo do tego potrzebne są stoły, narzędzia,  imadła, pilniki, no i fachowcy.” Tymczasem nieopodal dawnej piekarni też na ul. Czajewicza pan Lipiński prowadził warsztat produkcji rowerów „Ormonde”, udostępnił dla szkoły dwa pomieszczenia. Ciągle to jeszcze było za mało, uczniów przybywało, szkoła miała powodzenie i władze miasta w końcu oddały szkole dawną piekarnię. Graniczyła ona z pustym placem i tu zaczęto budować nowe budynki szkolne. Pan Jerzy wspomina: „Andrzejewski wyprosił od miasta plac naprzeciwko kolejki na rzecz szkoły, zrobił zamianę i dzięki temu przy dawnej piekarni zaczęły powstawać kolejne budynki warsztatowe. Najpierw powstał budynek za tym wolnym placem. Z Baniochy kolejką przywożono wagony cegieł. Uczniowie je sami rozładowywali, sami wapno mieszali, a dopiero jak wszystkie materiały były gotowe, to przychodzili murarze do pracy. Cegły na budowę przywoziliśmy z Gołkowa z rozbiórki opuszczonej remizy strażackiej.” Gdy szkoła zakończyła działalność w tym miejscu, budynki przebudowano i dziś w tym miejscu mieści się Wydział Geodezji i Katastru przy Starostwie Powiatowym w Piasecznie.