Zespół badawczy zajmujący się kamieniczkami stojącymi przy piaseczyńskim rynku określił ich wiek. Kamienice powstały na przełomie wieku XVIII i XIX w., piwnice datuje się na wiek XVIII.
Rozejrzyjmy się po mieście Piasecznie z pierwszych dekad XIX w. Zobaczmy, kto wchodził w skład społeczności miasteczka, która odbudowywała Piaseczno po zniszczeniach z roku 1794, mimo że czasy były niepewne. Jakie zawody reprezentowali piasecznianie z tamtych lat?
Rodzina Jędrzeja Janiszewskiego i Franciszki z Pragów Janiszewskiej pimo voto Markiewicz.
Odnalezione akta stanu cywilnego dostarczają wielu informacji. Informują nas na przykład, kto leczył mieszkańców miasteczka. Odszukuję akt zawarcia małżeństwa z 1795 r., nowożeńcy to Franciszka Markiewicz i Jędrzej (Andrzej) Janiszewski. Franciszka w momencie ślubu miała 14-letniego syna z pierwszego małżeństwa, Franciszka Jakuba. Franciszek Jakub Markiewicz urodzony w 1781 roku był synem Stanisława Markiewicza, wymienionego w 1790 jako właściciel domu i według obliczeń był to dom z pos. nr 48. Drugi mąż Franciszki, Jędrzej Janiszewski, był właścicielem domu stojącego na posesji nr 43 (dziś ul. Warszawska 2). Jędrzej jest wspomniany w akcie ślubu pasierba Franciszka Jakuba Markiewicza jako posesjonat, przybrany ojciec i opiekun. Młody Markiewicz w roku 1809 żeni się z panną Kordulą Katarzyną Dąbrowską córką majstra młynarskiego i ich dzieci rodzą się początkowo w domu Jędrzeja pod nr 43. Czyli młodzi małżonkowie mieszkają we wspólnym domu z matką Franciszka Jakuba i z ojczymem przy piaseczyńskim rynku. Ojczym Jędrzej umiera w 1813 roku. Tu też w 1817 roku umiera żona Jędrzeja Franciszka Janiszewska z Pragów primo voto Markiewicz. Rodzina Franciszka Jakuba przenosi się w tym samym roku do domu nr 48, na planie z 1825 na tej posesji jest dom drewniany. Początkowo sadziłam, że Franciszek odziedziczył dom po swoim ojcu Stanisławie, wymienionym wśród właścicieli domów w 1790 r., ale nie. I tu zaskoczenie, bo odnajduję akt, w którym czytamy, że w 1808 roku rodzi się syn Berkowi Mayerow Berow (?) starozakonnemu profesji rzeźnickiej, zdarzenie to ma miejsce w domu, którego właścicielem jest Andrzej Strusiewicz. Należy tu dodać, że świadkiem spisania aktu jest Leybel Dawidowicz trudniący się handlem płóciennym. Prawdopodobnie Franciszek w 1817 odkupuje dom od Strusiewicza, niegdyś należący do jego ojca, lub, co też jest możliwe, było dwóch Stanisławów Markiewiczów. Kim był Franciszek Jakub Markiewicz?
Z kilku akt wynika, że Franciszek był chirurgiem, lekarzem, w końcu figuruje jako cyrulik. Czyli znamy nazwisko cyrulika z Piaseczna żyjącego na początku wieku XIX i poznaliśmy jego koligacje rodzinne. Profesja cyrulika zwanego też balwierzem, z braku wykształconych lekarzy, była bardzo intratna. Cyrulik zajmował się zawodowo między innymi goleniem, nastawianiem złamań, rwaniem zębów, a także nieskomplikowanymi operacjami i leczeniem lekkich chorób. Jak można było rozpoznać, w którym domu mieszkał cyrulik? Otóż cyrulik mógł zawieszać miednicę na ścianie domu, jako informację o swojej profesji. Pamiętajmy, że tylko niewielka część mieszkańców miasta umiała czytać, szyld z napisem mógł być informacją tylko dla kilku osób. W podsumowaniu możemy stwierdzić: cyrulik mieszkał w rynku, najpierw w domu na pos. 43, następnie w domu na pos. 48.
Śmierć Józefa Korczyca
Dom stojący na posesji pod nr. 43 i adresem ul. Warszawska 2 wymieniony jest też jako miejsce zakwaterowania komendanta Szwadronu 3. Pułku 3. Strzelców Konnych Wojska Polskiego. Jako dowód obecności strzelców konnych w Piasecznie posłuży zapewne akt zgonu z 1823 roku szlachetnie urodzonego Józefa Korczyca, syna Tomasza i Ludwiki pochodzących z guberni grodzieńskiej. Kapitan i komendant szwadronu 3. Józef Korczyc zmarł 8 sierpnia o godzinie pierwszej po południu w wieku 32 lat w domu na posesji nr 43 i został pochowany na cmentarzu w Piasecznie. Grób młodego kapitana istnieje do dziś, niedawno został odrestaurowany jego pomnik, jest jednym z najciekawszych pomników starej nekropolii w Piasecznie. U Ewy i Włodzimierza Bagieńskich w książce „Cmentarz parafialny w Piasecznie” pomnik tak jest opisany: „Klasycystyczna stela z piaskowca, epitafium na marmurowej płycie o treści: „Józefowi Korczyc / Kanonierowi Komendantowi / Szwadronu 3go Pułku 3go / strzelców Konnych / Woyska Polskiego / zeszłemu d: 8 Sierpnia / 1823 Roku / Oficyerowie tegoż Pułku”. W szczycie pomnika płaskorzeźba przedstawiająca czaszkę, pod nią skrzyżowane, płonące pochodnie. Pod tablicą uskrzydlona klepsydra symbolizująca upływ czasu”.[1]
Dom na posesji nr 7 i 8
Przy okazji badań kamieniczek przy pierzei wschodniej Rynku zaciekawiły mnie posesje nr 8 i 7, czyli domy pierzei północnej, dziś pod adresem ul. Warszawska 1. Na planie Piaseczna z 1925 r. obszerna, murowana kamienica. Kto był jej właścicielem na początku XIX w.? Otóż z aktu urodzin z dnia 26 lutego 1811 r. dowiemy się, że Jędrzej Poncyliusz zgłasza narodziny syna Jana w swoim domu pod nr 8, przy rynku, matką dziecka jest Marianna Poncyliusz z Woźnickich pierwszego ślubu Wasiewicz. Pod numerem posesji 7 mamy dom też Jędrzeja Poncyliusza i w tym domu wynajmował lokal rzezak Aron Szmul; był „od szlachtowania rzezi”, jak informuje akt. Otóż 26 lutego 1808 r. Aronowi urodził się syn Abraham. Świadkami spisania aktu byli: krawiec Jakób Lewkowicz i Jakób Moyżesz handlarz zbożem, obaj zamieszkali w Piasecznie (zachowuję oryginalny zapis imion i nazwisk). Rzezak to osoba religijna o nieposzlakowanej opinii, dorosły mężczyzna, który według zasad Tory i koszerności potraw przygotowywał mięso dla ortodoksyjnych Żydów, obowiązywały go zasady uboju rytualnego.
Na planie miasta Piaseczna z 1825 r. na rogu wówczas ul. Krakowskiej (dziś ul. Sierakowskiego) i rynku mam obszerny, murowany dom, w którym była Austeria należąca niegdyś do Ryxów, Raunacherów i w końcu do Potockich. O tym w następnej części.
[1]Ewa i Włodzimierz Babieńscy „Cmentarz parafialny w Piasecznie”.
Napisz komentarz
Komentarze