Michał Pacholski
Temat: FAS- zespół, który może „zaskoczyć" każdą rodzinę zmagającą się z problemem alkoholowym. Trudności w rozwoju umiejętności społecznych - realny problem.
FAS - zagrożenie dla płodu
W wielu sytuacjach pojawia się przemoc fizyczna i psychiczna oraz trudności ekonomiczne. To najczęstsze skutki życia i wychowywania się w otoczeniu, gdzie nadmierna konsumpcja alkoholu stała się poważnym problemem. Uzależnienie znacząco wpływa na zdolność do kontroli nad własnym życiem oraz na podejmowanie rozsądnych decyzji. Dlatego też w rodzinach z problemami alkoholowymi istnieje wysokie ryzyko, że osoba uzależniona nie zrezygnuje z picia nawet w przypadku ciąży, co zagraża prawidłowemu rozwojowi płodu, prowadząc do narodzenia dziecka z Alkoholowym Zespołem Płodowym (FAS), co ma poważne konsekwencje zarówno dla samej osoby z FAS, jak i całej rodziny.
FAS (Fetal Alcohol Syndrome) jest wynikiem narażenia płodu na wpływ alkoholu, który przenikając przez łożysko, może spowodować szereg uszkodzeń zarówno strukturalnych, jak i funkcjonalnych. Po przedostaniu się do organizmu płodu teratogen zakłóca procesy metaboliczne, przepływ tlenu i składników odżywczych. Może uszkodzić wiele narządów w tym serce, wzrok, słuch, nerki. Wyjątkowo niebezpieczne jest ryzyko uszkodzenia mózgu, co zakłóci procesy wzrostu i podziału komórek mózgowych, prowadząc do jego nieprawidłowego kształtowania się, trwałych uszkodzeń strukturalnych oraz zaburzeń funkcji poznawczych i neurologicznych. Należy podkreślić, że szkodliwe działanie alkoholu na rozwijający się płód występuje przez cały okres ciąży.
Ograniczony rozwój umiejętności społecznych
Jednym z głównych problemów związanym z FAS jest trudność w rozwoju umiejętności społecznych. Osoby dotknięte tym zespołem często mają kłopot z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji międzyludzkich, rozumieniem społecznych sygnałów, norm i zasad, a także właściwą regulacją swoich napięć emocjonalnych. Osoby z FAS mogą również wykazywać charakterystyczne zmiany w wyglądzie twarzy, takie jak małe oczy o dużym rozstawie, gładkie fałdy skórne wzdłuż wewnętrznej strony oczu (epikantus), płaska rynienka nosowa, wąska górna warga i płaska powierzchnia twarzy. Często obserwuje się opóźniony wzrost i niższą masę ciała w porównaniu do rówieśników. Uszkodzenia mózgu wpływają także na opóźniony rozwój mowy, problemy z koncentracją uwagi, obniżony poziom intelektualny, trudności w regulowaniu zachowań, utrzymaniu równowagi, koordynacji ruchowej i umiejętnościach motorycznych. Często występują także deficyty sensoryczne i różne problemy zdrowotne, takie jak wady serca, wzroku, słuchu, opóźniony rozwój układu nerwowego, zaburzenia snu i problemy z układem odpornościowym.
Wszystkie opisane deficyty wpływają na funkcjonowanie całej rodziny. Mogą prowadzić do poważnych konsekwencji związanych z trudnościami w nauce, pracy i codziennym życiu. Osoba z FAS narażona jest na izolację społeczną, co może prowadzić do problemów emocjonalnych. Trudności w kontrolowaniu impulsów, regulacji emocji i podejmowaniu zdrowych, rozsądnych decyzji mogą predysponować do eksperymentowania z substancjami psychoaktywnymi i uzależnianiem się. Zaburzenia rozwoju społecznego i emocjonalnego wpływają na brak umiejętności radzenia sobie z emocjami, co może prowadzić do poczucia izolacji i frustracji, co z kolei skłania do używania szkodliwych substancji, stosowania przemocy i ryzykownych zachowań seksualnych.
Nie wszyscy ludzie z FAS mają problemy z uzależenieniami
Należy zrozumieć, że pojawienie się dziecka z FAS w rodzinie wynika z błędnych decyzji podejmowanych przez matkę dziecka. Jednak nie wszyscy ludzie z FAS mają problemy z uzależnieniami i funkcjonowaniem społecznym. Odpowiednie rozpoznanie i wsparcie, wczesna diagnoza i interwencja terapeutyczna, mogą pomóc w zminimalizowaniu negatywnych skutków i ułatwieniu rozwijania umiejętności społecznych. Skutecznym wsparciem może być odpowiednio poprowadzona terapia behawioralna oraz Trening Umiejętności Społecznych. Dostosowując techniki i metody do możliwości psychofizycznych dziecka z FAS, należy uczyć rozumienia oczekiwań i społecznych norm. Kluczowa jest także nauka komunikowania się, która obejmuje rozpoznawanie i interpretowanie wyrazów twarzy, gestów, tonu głosu i innych elementów komunikacji niewerbalnej. To także kształtowanie umiejętności werbalnego komunikowania swoich potrzeb, emocji, myśli oraz słuchania i reagowania na zachowania innych. Rozwijanie umiejętności społecznych będzie się w tym wypadku opierało także na identyfikowaniu problemów, generowaniu alternatywnych rozwiązań i ocenianiu ich konsekwencji. Kluczową rolę odgrywa także wsparcie udzielane rodzinie osoby z FAS, opierające się na szkoleniach z zakresu specjalnych potrzeb oraz strategii radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Konieczna może okazać się terapia prowadzona przez wykwalifikowanych specjalistów, dążąca do ustabilizowania życia rodziny. Niebagatelne znaczenie ma także wpływ środowiska, które ma możliwość wspierania rozwoju dziecka z Alkoholowym Zespołem Płodowym jedynie w sytuacji, gdy zaakceptuje, że osoby z FAS nie są winne swoim trudnościom w rozwoju umiejętności społecznych. Zrozumienie tego, że jest to wynik narażenia na wpływ alkoholu w okresie prenatalnym, jest niezbędnym krokiem w kierunku udzielania wsparcia dla osób dotkniętych tym zespołem oraz ich rodzin.
Specjalistyczne wsparcie aby lepiej funkcjonować w społeczeństwie
FAS jest wynikiem błędnych decyzji wynikających z problemów alkoholowych, które wpływają na strukturę i funkcjonowanie rodziny. Pojawienie się nowego członka, który (bez swojej winy) ma trudności z dostosowaniem się do norm i zasad społecznych, generuje problemy z budowaniem relacji, pogarsza zdrowie emocjonalne oraz utrudnia codzienne funkcjonowanie. Uniknięcie tego problemu jest możliwe przez powstrzymanie się od spożywania alkoholu w okresie prenatalnym dziecka. Jednak, jeśli już jest za późno, należy zapewnić specjalistyczne wsparcie dziecku, aby mogło jak najlepiej funkcjonować w społeczeństwie z uwzględnieniem swoich indywidualnych możliwości.
Artykuł realizowany w ramach cyklu: "Dla trzeźwego i pewnego potencjału życia"
Napisz komentarz
Komentarze